SCADA SİSTEMLERİ (1)


KÜRESEL ISINMA VE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ SÜRECİNDE
KAYNAKLARIN ETKİN KULLANIMI VE SCADA SİSTEMLERİ
ÖZET
Küresel ısınma ve iklim değişikliklerinin dünyamızı tehdit ettiği bu günlerde, yenilenebilir enerji kaynakları araştırmanın yanında mevcut kaynakların kullanımında da insanlar olumlu bir yol izlemektedir. İşletmeler ürettikleri ve tükettikleri kaynaklarla ilgili problemleri tanımlayamadıkları için çözüm önerileri de getirememişlerdir. Son yıllarda ortaya çıkan (SCADA) veri toplama, izleme ve kontrol sistemlerinin getirdiği, kaynak yönetimini akılcı ve teknolojik sistemlerle kontrol etmenin sağladığı tasarruflar, bu kıt kaynakların işletilmesinde işletmecilerin az enerjiyle daha çok iş yapabilme yeteneğini ortaya çıkarmıştır. Çok geniş bir coğrafi alana yayılmış üretim ve dağıtım sistemlerinin kontrolünün zorluğu sebebiyle, üretim kaynakları ile dağıtım hattının sürekli izlenmesi gerekmektedir. Su, Petrol, Gaz, Enerji, Trafik kısaca akan her şeyin kumanda ve kontrolünde SCADA kullanılabilmektedir. SCADA sistemlerinin kurulmasıyla; veri iletişiminin hızlı, güvenilir ve planlı olmasına ilave olarak sistemin sağlayacağı iş gücü, zaman, malzeme ve enerji tasarrufları nedeni ile kaynakların etkin kullanımı sağlanmaktadır.

GİRİŞ
SCADA terimi İngilizce Supervisory Control And Data Acquisition kelimelerinin ilk harflerinden oluşan izleme, bilgi toplama ve merkezi denetim sistemidir. Bugünün veri toplama ve kontrol sistem kullanıcıları, gereksinimleri için güçlü, esnek, kolay uygulanabilir ve aynı zamanda pahalı olmayan çözümler aramaktadır. Veri tabanlı kumanda ve kontrol sistemleri endüstriyel bilgisayarlar ve iş istasyonları için tasarlanmış, gerçek zamanlı (real time), çok görevli (multi tasking) denetim ve yazılım paketi olup birçok uygulamanın gereksinimlerini karşılamaktadır. Modern üretim, enerji, su ve atık su, doğalgaz ve petrol boru hattı sistemlerinde, sürecin denetimi ve görüntülenmesi oldukça önemlidir. Günümüzde bu uygulama alanlarında, denetim ve görüntüleme amacıyla SCADA sistemleri kullanılmaktadır.
Bu çalışmada, endüstriyel otomasyon sistemlerdeki süreç denetiminin gelişimi sunulmakta ve gerçek zamanlı sistemler tanıtılmaktadır. SCADA sistemleri; sistem operatörlerine, merkezi bir kontrol noktasından geniş bir coğrafi alana petrol ve gaz alanları, boru sistemleri, su şebekeleri, termik ve hidrolik enerji üretim sistemleri ile iletim ve dağıtım tesisleri gibi alanlarda vanaları, kesicileri, ayırıcıları, anahtarları uzaktan açıp kapama, ayar noktalarını değiştirme, alarmları görüntüleme, ölçü bilgilerini toplama işlevlerini güvenilir, emniyetli ve ekonomik olarak yerine getirme avantajı sunmaktadır. Kapsamlı ve entegre bir SCADA kontrol sistemi sayesinde, bir tesise veya işletmeye ait tüm ekipmanların kontrolünden üretim planlamasına, çevre kontrol ünitelerinden yardımcı işletmelere kadar bütün birimlerin kontrolü ve gözetlenmesi sağlanabilir.
SCADA SİSTEMLERİ (SCADA SYSTEMS)
SCADA Sistemleri, kaynakları daha verimli kullanmak, dağıtımı merkezi olarak izleyebilmek ve yönetebilmek, ortaya çıkan sorunlardan anında haberdar olup müdahale edebilmek için yaygın olarak kullanılmaktadır. SCADA uygulama programları, aynı anda birçok farklı programlanabilen elektronik kontrol ünitesinin sürücü ve protokolüne destek verebilmektedir. Ürünün veya kontrol edilmesi gereken prosesin dağıtımını ve yönetimini bilgisayar tabanlı bir sistem aracılığıyla, tek bir merkezden yapmak suretiyle, üretim ve dağıtım üzerinde hâkimiyet ve sürekli denetim SCADA sistemleriyle mümkün olmaktadır. Bu sistemler, anlık olay ve alarmları saklayarak geçmişte meydana gelen olayları tekrar o günün tarihinde ve saatinde gözleyebilmenizi de sağlayan geniş kapsamlı mükemmel sistemlerdir.
SCADA Sisteminin Uygulama Alanları
SCADA sisteminin birçok kullanım alanı vardır. Geniş bir coğrafi alana yayılmış, bölgesel ve yerel tesislerin birçoğunda kullanılmaktadır. Başka sistemlere de alt yapı teşkil etmektedir. SCADA sistemine ilave işlevler eklenerek ENERJİ YÖNETİM SİSTEMLERİ (EMS) veya DAĞITIM YÖNETİM SİSTEMLERİ (DMS) gibi sistemler oluşturulur.
SCADA sisteminin başlıca kullanım alanları şunlardır:
· Kimya Endüstrisi
· Doğalgaz ve Petrol Boru Hatları
· Petrokimya Endüstrisi
· Elektrik Üretim ve İletim Sistemleri
· Elektrik dağıtım Tesisleri
· Su Toplama, Arıtma ve Dağıtım Tesisleri
· Hava Kirliliği Kontrolü
· Çimento Endüstrisi
· Otomotiv Endüstrisi
· Bina Otomasyonu
· Proses Tesisleri
Kısaca bir tesiste, ölçüm yapılacak yerlerin alanı km2 ile ölçülüyor ve kilometrelerce uzakta ise, basit komutlar ve görüntülemelerle kontrol edilebilecekse ve iyi bir işletme için, sık, düzenli ve hızlı cevap süreleri gerekli ise SCADA sistemi uygulanabilir.
SCADA Sisteminin Bileşenleri
SCADA sistemi başlıca üç ana bileşenden oluşmaktadır:
· Yerel Birimler
· Merkez Birim
· İletişim Ortamı
a- Yerel Birimler
Saha üzerinde ölçüm yapılması veya denetlenmesi istenen noktalara yerleştirilecek RTU (Remote Terminal Unit ) cihazlarıyla gereksinim duyulan tüm ölçüm ve denetleme işlevleri yerine getirir. RTU’lar tüm ölçüm sonuçları ile cihazların çalışma durumlarını merkeze bildirir ve merkezden gelen komutları icra ederler. Programlanabilir RTU’ların seçilmesi ile merkezin görevlerinin bir kısmının RTU’lara aktarımı ve böylece merkezin işlem yükünün hafifletilmesi mümkündür. Bu tür RTU’lar ile yazılım, donanım, ölçüm sonuçlarının test edilmesi, program ve mantık çerçevesinde karar vererek yaptırım uygulaması (vana kapatmak gibi) ve gerekli görülen hallerde yine program mantığı içerisinde alarm üretmesi mümkündür. Sahaya yerleştirilmiş yerel enstrümanlar ile istenen ölçümlerin yapılması sağlanır.
b- Merkez Birim
Sahadan gelen bilgilerin toplandığı, izlendiği, değerlendirildiği ve saklandığı birimdir. Uygun yapıda ve sayıda bilgisayardan, veri aktarma cihazlarından (Modem gibi), veri işleme ünitelerinden (RTU) ve izleme birimlerinden (Mimik pano ve saha enstümanları) oluşur. SCADA Merkezi; yönetim kararlarının, müdahale kararlarının, alarm değerlendirmelerinin ve konfigürasyonlarının yapıldığı birimdir. Bilgisayar ağı, bilgisayar destekli veri tabanlı kontrol ve gözetleme paketi, insan-makine iletişimi için bilgisayarlar, işletme fonksiyonlarını yerine getirecek yazılımlar, yazıcılar, gerekiyorsa duvar mimik panoları ve benzeri projeksiyon ünitelerinden oluşur.
c- İletişim Ortamı
İletişim ortamı, programlanabilir elektronik kontrol üniteleri seviyesinden kontrol merkezi seviyesine, çeşitle yardımcı işletmelerin kontrol ünitelerinden işletme ve yönetim seviyesine kadar tüm veri ve bilgileri yüksek hızda aktaran haberleşme sistemidir. Bu sistemler telli, telsiz, özel kablolarla ve uydu aracılığı ile yapılabilen veri iletişim ortamını tarifler. Telsiz iletişim ortamı yatırım maliyeti açısından diğer sistemlere göre (GPRS, wap, kablo, telefon gibi) yüksek olmasına rağmen, işletme maliyeti açısından diğer sistemlere göre ucuzdur. Veri iletişimi, haberleşme protokolleri ile diğer bir deyişle iletişim dilleri kullanılarak yapılmaktadır.
SCADA Sisteminin Katmanları
SCADA programları, “Katmanlaşan-Scalable” özelliklerinden dolayı, değişik işletmelerin tüm kontrol ihtiyaçlarını kademeli olarak gerçekleştirilmelerine imkân verir. Bu katmanlar şunlardır:
· Kaynak Yönetim
· İşletme Yönetim
· Süreç Denetim
· İşletme Kontrol
Kaynak Yönetim Katmanı
İşletmenin üretimi için gerekli kaynakların planlandığı bu katmanda üretim ve hizmet politikalarını destekleyecek kararlar alınır ve uygulanır. Hizmet ve üretim yönetimi departmanları ile diğer departmanlar arasındaki işbirliği gerçekleştirilir. Burada “İşletme Kaynakları Planlaması” (Enterprice Resource Planning -ERP) yazılımları bu düzeydeki yönetim fonksiyonlarını desteklemek amacıyla kullanılır. Entegre bir SCADA kontrol sisteminin bu katmanında en alt katmandan gelen veriler değerlendirilerek işletmelerin stratejileri geliştirilir, politikalar saptanır ve işletme ile ilgili önemli kararlar alınır.
İşletme Yönetim Katmanı
İşletmelerde veya tesislerde bulunan bölümler arası işbirliği bu düzeyde sağlanır. İşletme yönetim katmanında bir önceki seviyede saptanmış stratejilere uygun kararlar oluşturulur ve işler sırası ile yürütülür. Bu katman daha çok bir işletme müdürlüğü işlemini üstlenir.
Süreç Denetim Katmanı
Süreç Denetim Katmanında izleme ve veri toplama fonksiyonlarının gerçekleştirilmesiyle tesisler ve makineler arası eşzamanlılık sağlanması amaçlanır. Bu katman, genellikle merkezi kontrol odası bünyesinde kontrol cihazları ve SCADA yazılımları içerir.
İşletme Kontrol Katmanı
İşletmelerin fiziksel kontrollerinin yapıldığı katman olarak tanımlanabilir. Burada, mekanik ve elektronik aygıtlar arabirimlerle bağlanarak işletme fonksiyonlarını yürütürler. Denetim komutları bu düzeyde tesisin çalışmasını sağlayan elektriksel işaretlere sinyallere ve makine hareketlerine dönüşür, bu dönüşümler elektronik algılayıcılar aracılığıyla toplanır. Toplanan veriler elektrik işaretlerine çevrilerek SCADA sistemine aktarılır. Tahrik motorları, vanalar, lambalar, hız ölçü cihazları, yaklaşım detektörleri, sıcaklık, kuvvet ve moment elektronik algılayıcıları burada bulunur. SCADA sisteminden verilen komutlar, bu katmanda, elektrik işaretlerine çevrilerek, gerçek dünyada istenen vanaların açılması, ısıtıcıların çalıştırılıp–durdurulması gibi hareketlerin oluşması sağlanır.
SCADA Sisteminin İşlevleri
Ø Veri Toplama
· Elektriksel Ölçüm Değerleri
· Kimyasal Ölçüm Değerleri
· Fiziksel Ölçüm Değerleri
Ø İzleme İşlevleri
· Olaylar
· Alarmlar
Ø Kontrol İşlevleri
· Konumsal Değerler
Ø Verilerin Kaydı ve Saklanması
· İstatistik yeteneği ve trendler
· Arşiv
Sistemin Planlaması
Değişik tesisler, işletmeler veya prosesler için bir kontrol sistemi tasarlanırken genellikle iki ana prensip göz önüne alınır. Bunlar modüler yapı ve uygulama esnekliğidir. Modüler yapı: Ana veya yardımcı tesisleri kontrol eden sistemin üniteleri iç içe olmalarına rağmen, fiziksel olarak ayırt edilebilmeli ve bu bazda tanımlanmalıdır. Sistemin yapısı, üst ve alt kademe bazındaki konfigürasyon ile herhangi bir zamanda ihtiyaç duyulan genişletmeye imkan vermelidir. Uygulama esnekliği: Sistem, gerekli programlanabilir kontrol ünitelerinin ve SCADA paketlerinin tamamını kullanabilme esneklik ve alternatifini ihtiva etmelidir. Kontrol sisteminin yapılanması, aynı zamanda işletme organizasyonunun ve yönetim stratejisinin bir yansıması olmalıdır.
Türkiye’de SCADA Sistemleri
Türkiye’de İstanbul, Ankara, İzmir, Adana, Konya, Kayseri, Bursa, Gaziantep, Antalya ve Diyarbakır Büyükşehir Belediyeleri içme suyu üretimlerini ve kısmi olarak dağıtım şebekelerini SCADA sistemleri ile sağlamaktadır. Ayrıca Botaş ve yerel doğal gaz dağıtım idareleri de gaz dağıtımının boru hatlarında, TEDAŞ, TEAŞ ve bağlı elektrik idareleri enerji üretim ve dağıtımında kumanda ve kontrol sistemi olarak SCADA sistemlerini tercih etmektedir. Bu büyük şehirlerin yanı sıra birçok il belediyeleri de yine SCADA sistemi ile üretim ve dağıtım safhalarını denetlemektedirler. Türkiye’de birçok büyük, orta ve küçük ölçekli üretim işletmeleri üretim proseslerinin takibinde, kumanda ve kontrol işlevlerinde SCADA sistemini kullanmaktadır.
KOSKİ SCADA Sistemi
Türkiye’de su üretim ve dağıtımı yapan su idareleri içinde ilk olarak Ankara ve İstanbul illeri SCADA projesine 1980’li yıllarda basınç bölgelerini ve pompa istasyonlarını ayrı ayrı kısımlara bölerek ihale etmiş daha sonra bu kısımları tek merkezden izlemek için girişimde bulunmuştur. Ancak parçalara bölünerek yapılan SCADA sistemleri donanım, yazılım ve iletişim ortamı farklılıkları nedeniyle birleştirilememiş, ASKİ ve İSKİ yapılan sistemi sökerek 1998 yılında komple yeni bir SCADA sistemi kurma çalışmalarına başlamıştır. Dağınık yapıda ve parça parça yapılan SCADA sisteminin yatırım maliyetini; yazılım ve projelendirme açısından da yaklaşık 2 katına çıkardığı görülmüştür. Bu nedenle SCADA projeleri bir bütün olarak düşünülmeli ve komple olarak ihale edilmelidir.
Gelişen ve büyüyen Konya için, su üretim, dağıtım ve kontrolüne getireceği modernizasyon ileriye dönük kararlara getireceği katkılar nedeni ile SCADA sisteminin kurulması zorunlu ve kazançlı bir yatırım olarak görülmektedir. Mevcut su şebeke ve tesislerin topluca birlikte izlenmesi bilgi ve verilerin şahıslara bağlı dağınık bir halde olması işletmede istenilen rantabilite tam olarak sağlanamamaktadır. Günde bir defa kontrol edilebilen tesislerde meydana gelecek enerji kesikliği veya arızanın haber alınması bir sonraki kontrol saatine kadar veya evlerden su akmaz şikâyeti gelinceye kadar sürmektedir. Bu geçen uzun zaman içinde idareye ait su depolarında, şebekede ve evlerin deposunda su tükenmiş olduğundan arızanın giderilmesi ile tekrar çalışan tesisin boşalan su haznelerini doldurması zaman zaman bir iki günü alabilmekte bu da vatandaşın haklı şikâyetine sebebiyet vermektedir. Tesislerin birbirleri ile koordinesi su sarfiyatına bağlı olarak değişiklik arz etmektedir. Bunun sağlıklı yapılabilmesi hepsinin bir merkezden aynı anda izlenmesi ile mümkün olacaktır. Tesislerle, üretimle, enerjiyle, tüketimle, elemanla ilgili istatistikî bilgiler mevcut halde istenilen seviyede elde edilememekte dolayısı ile ileriye dönük karar ve tedbirler almada sıkıntı çekilmektedir. SCADA sistemi ile ileriye dönük alınacak karar ve tedbirlerde de isabet kaydetme imkânı doğacaktır.
Bu amaçla ilk olarak 1991 yılında KOSKİ’de başlanan SCADA sistemi kurulmasına ait fizibilite çalışmalarıyla yapılan deneme faaliyetlerinin olumlu sonuç vermesi neticesinde, 1998 yılında 4 tesiste, 2003 yılında 50 tesiste ve 2007 yılında 201 tesiste SCADA uygulaması başlatarak su üretim tesislerinin kumanda ve kontrolünün tamamen tek merkezden yapılması hedeflenmiştir. Şu anda Konya’nın su ihtiyacı 232 adet derin kuyu, toplam 186.700 m3 kapasiteli 57 adet depo, 20 adet pompa istasyonu ve 1 adet barajdan sağlanmaktadır. 2007 yılı başında yapımına başlanan 201 tesise ait SCADA sistemi projesi daha önceden yapımı tamamlanan 54 tesisin de sisteme ilavesiyle dünyanın en büyük su üretim kumanda ve kontrolünü içeren SCADA sistemlerinden birisi olacaktır.
Sistem devreye alındıktan sonra açık mimari yapıda (Open Architectural) olduğundan istenilen genişlemeye ve ilavelere imkân verecektir. Bu nedenle; dağıtım hatlarındaki ve kritik şebeke manevralarının gerektiği yerlerdeki vanaların ve pompa istasyonlarının sürekli kontrolü ile büyük arızalar meydana gelmeden engellenecektir. Buralara yerel kontrol enstrümanı ve merkezle haberleşme cihazlarının ilavesiyle kontrol ve manevra yapılabilecektir. Derin kuyulara konulacak ultrasonik seviye sensörleri ile On-line olarak kuyunun statik ve dinamik seviyesi ölçülebilecek, yeraltı su rezervleri, pompa verim değerleri ve üretim miktarları net anlaşılabilecektir.
Gelecekte yapılacak baraj hatları, havza dışından su temini gibi projeler nedeniyle iptal edilmesi muhtemel istasyonlarda kullanılan her türlü donanımın montajı ve yazılım geliştirmeleri kendi personellerimiz tarafından yapılacağından ilave bir maliyet gerektirmeden ilgili baraj hatları ve şebeke yönetiminde kullanılarak yatırımın zayi olması engellenecektir.
SCADA’dan Beklenen Faydalar
İş Gücü Tasarrufu
Şu anda Konya’da mevcut pompa istasyonları, Kuyular ve Depolarda istihdam edilen personel işlerin düzenli akışı için yeterli sayıda değildir. Tamamlanacak ve programlanmış yeni tesislerin devreye alınması ile bu sayı artacaktır. Bunun yanı sıra; dağıtım hatlarının, depoların kimi personel bulundurmayan pompa istasyonlarının, ana taşıyıcı hatlar üzerindeki kontrol elemanlarının (Debimetre, basınçölçer, klor ölçüm cihazları gibi) ve aktarma elemanlarının (vana, hidrat, vantuz gibi) kontrolü ile arıza giderici bakım çalışmaları nöbetçi ve gezici ekipler tarafından düzenli ve sürekli olarak yapılmaktadır. Pompa Tesisleri ve depolardaki elemanlar tarafından yapılan rutin işler (Pompa durdurma, pompayı devreye alma, vana uygulama, elektriksel, fiziksel ve kimyasal ölçüm değerleri izlenmesi vb.) SCADA sistemi ile elektronik cihazlar tarafından yerine getirilerek otomatize edilecek ve SCADA merkezince izlenebilecektir.
Şu anda ekiplerin işlerinin büyük kısmını oluşturan ölçüm, test, kontrol, vana uygulamaları gibi işlevlerin SCADA sistemi tarafından yerine getirilmesi sonucunda personelin, su dağıtım sisteminin iyileştirilmesi, yenilenmesi, daha küçük alanlarda şebeke kontrolü, testler gibi daha özel amaçlı işlevlerde görevlendirilmesi ile iş gücünün daha verimli kullanımı sağlanacaktır. SCADA sisteminin güvenirliği sayesinde insan hatası ve ihmalinden kaynaklanan olayların önüne geçilebilecektir. Özellikle ana hatlarda oluşan arızaların zamanında öğrenilmesi, kayda alınması ve ekiplerin olay mahallîne intikali arasında geçen süre kısalacak ve arızaya zamanında müdahale sayesinde kayıplar azaltılacaktır. SCADA sistemi kapsamındaki verilerin ortak kullanımı ile faaliyetlerde etkinlik, güvenlik ve süratlilik sağlanacaktır.
Enerji Tasarrufu
Su temin ve dağıtımında enerji sarfiyatları takip edilerek, ihtiyaç durumuna göre uygun su üretim kaynaklarının devreye alınması ve devreden çıkarılması suretiyle enerji tasarrufuna gidilecektir. Su üretimini ve su dağıtımının örneklenmesi, simülasyon programları ile uygun ve rantabl modellerin belirlenmesi; enerji maliyetleri ile birlikte zaman, iş gücü ve su kayıplarını azaltacaktır. SCADA Projesi kapsamında su kaçaklarının önlenmesi ile aynı oranda enerji tasarrufu da sağlanacaktır.
Kaçakların Önlenmesine Katkısı
Su trafiğinin simülasyon modelleriyle incelenmesi, arşiv bilgilerinin istatiksel değerlendirilmesi ve yapılacak test çalışmaları ile su dağıtımı üzerinde etkin ve sürekli bir denetim kurulacaktır. SCADA sistemi kapsamının genişletilmesi ile bölgesel bazda su dağıtımı üzerinde denetim kurulması ile kaçak önleme faaliyetleri hızlanacak ve yapılacak tadilat, iyileştirme ve arıza giderim faaliyetleri ile kaçak su miktarı hedeflenen orana düşürülecektir.
Sağlıklı Su Temininde Devamlılık
Klor, pH, iletkenlik, bulanıklık gibi kimyasal ölçüm değerlerinin sürekli olarak kontrol altında tutulması ile Konya’ya verilen suyun kalite güvencesine süreklilik kazandırılacaktır. Klor ölçüm ekiplerinin görev alanları daraltılacak ve ölçüm hataları minimize edilecek, personelden kaynaklanan ihmal ve hataların önüne geçilecektir.
Malzeme Tasarrufu
Hidrolik ve elektriksel değerler ile motor gövde sıcaklıklarının ölçümü ve izlenmesi sonucu, arızalar büyümeden ve motorlar yanmadan müdahale imkânı doğacağından pompalarının gövdelerinin zarar görmesi ve motorlarının yanmasının getireceği masraflar yönünden tasarruf sağlanacaktır.
Depo seviyelerinin sürekli izlenmesi ve kontrolü ile depo taşmaları önlenecek ve su kaybı ve çevreye verilen zararın önüne geçilecektir. Üretim kaynakların sürekli takibi ve değerlendirilmesi ile gereksiz su üretimi önlenecektir. SCADA sistemi içindeki elektronik cihazların ve yazılımın yaptığı cihaz testleri ve ölçüm değerlerinin mukayesesi ile cihaz arızaları minimuma indirilerek sağlıklı çalışmaları temin edilecektir.
SONUÇ
Dünyada yaygın olarak kullanılmakta olan otomasyon sistemleri ile rutin işler ve görevler, uygun mantıkla oluşturulan algoritmalar çerçevesinde çalışan, programlanabilir cihaz ve makineler tarafından icra edilmekte ve bu sayede üretim, dağıtım, kontrol ve yönetim fonksiyonlarına hız ve güvenirlik kazandırılmaktadır. Kurulan sistemin iletişim şekli, kullanılan enstrümantasyon miktarı, program yazılımının işlevi, kontrol merkezinin donanımı yatırım maliyetini etkileyen faktörlerdir. Dolayısıyla kurulan sistemler büyüklüklerine göre ve yapılan prosesin işlevine göre ortaya çıkan işletme tasarrufuyla yatırım maliyetlerini 12-30 ay arasında amorti etmektedirler.
Bir tesisten elde edilebilecek maksimum fayda, yöneticilerin işletmeye ve üretim bilgilerine tam olarak hâkim olmasıyla sağlanabilir. Bu sebeple hedefi, kaynaklarının daha verimli kullanılması, sistemin merkezi olarak izlenmesi ve yönetilmesi, anlık denetim imkânı, istatistik ve sürekli iyileştirme olan SCADA sistemleri küresel ısınma ve iklim değişikliklerinin getirdiği su, petrol, elektrik sıkıntısı gibi problemlere karşı, kaynakların etkin kullanımında vazgeçilmez olmuştur.
Cuma, Eylül 19, 2008 tarihinde Unknown tarafından kaydedilmiştir , | 0 Yorum »

0 yorum: